ҚДКБҚ 1 наурыздан бастап барлық банктер үшін теңгелік депозиттер бойынша шекті мөлшерлемелерді алып тастайды

1 наурыздан бастап Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры (ҚДКБҚ) барлық банктер үшін теңгелік депозиттер бойынша шекті мөлшерлемелерді белгілеуді тоқтатады. Енді қаржы ұйымдары депозиттік саясатты нарықтық жағдайларға сәйкес дербес анықтайды. Сонымен қатар, қор депозиттік нарықтағы ағымдағы нарықтық мөлшерлемелер туралы мәліметтерді жариялауды жалғастырады.

ҚДКБҚ мәлімдемесінде жеке тұлғалардың депозиттері бойынша сыйақы мөлшерлемелерін реттеу бастапқыда банктердің жоғары мөлшерлемелер арқылы депозиттерді агрессивті түрде тартуынан қорғау үшін енгізілгені айтылды. Егер банктер белгіленген шекті мөлшерлемеден асып кетсе, олар кепілдік төлемдер қорына қосымша жарна төлеуі керек болды. Алайда, шекті мөлшерлемелердің болуы нарықтық тетіктерді шектеп, қаржы нарығының дамуына кедергі келтірді.

2018 жылы қор нарықтық мәліметтер негізінде әртүрлі депозиттік топтар бойынша шекті мөлшерлемелерді ай сайын анықтауға көшті. Дегенмен, нарықтық мөлшерлемелер мен белгіленген шекті мөлшерлемелер арасындағы уақыт айырмашылығы ақша-несие саясатының депозиттік нарыққа әсерін баяулатты, бұл қосымша реттеуді қажет етті.

2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап ҚДКБҚ теңгелік депозиттер бойынша шекті мөлшерлемелерді жоғары капиталдандырылған банктер үшін алып тастады, тек капитализация деңгейі төмен банктер үшін ғана қалдырды. Сонымен қатар, нарықтық деңгейден ауытқу дәрежесіне байланысты жүйелік тәуекел жарнасы енгізілді. Бұл құрал банктердің депозиттік мөлшерлемелерді белгілеуде саналы түрде әрекет етуіне ықпал етіп, нарықтық тетіктердің дамуына серпін берді.

1 наурыздан бастап барлық банктер үшін шекті мөлшерлемелер жойылады, соның ішінде капиталдандыру деңгейі төмен банктер де нарықтық шарттарға сәйкес өз депозиттік саясаттарын анықтай алады. Бірақ мұндай банктер нарықтық деңгейден асып кетсе, қосымша жарна төлеуге міндетті болады.

Шетел валютасындағы депозиттер бойынша шекті мөлшерлемелер барлық банктер үшін сақталады.

ҚДКБҚ бұл өзгерістер бәсекеге қабілеттілік пен бөлшек депозиттік нарықты дамытуға оң әсер ететінін атап өтті. Банктердің саясатында көбірек еркіндік болады, ал нарықтық ставкалар негізгі бағдарға айналады. Сонымен қатар, жүйелік тәуекел үшін төленетін жарна банктердің мөлшерлемелерді шамадан тыс көтеруіне жол бермейді, бұл қаржы нарығының тұрақтылығын қамтамасыз етуге көмектеседі.